Publicaties

Niet omdat het moet, maar omdat het werkt.

Dit artikel is gepubliceerd in VM

Le Champion kent veel overeenkomsten met een vereniging. Zo zijn er 4000 vrijwilligers actief en zijn er vele meepratende ‘eigenaren’. Jan Willem Mijderwijk geeft een kijkje in de projectkeuken.

Sinds ik ben gaan schrijven over projectmatig werken voor VM spreek ik steeds meer verenigingsmanagers, directeuren en ook bestuurders die de meerwaarde van projectmatig werken helemaal inzien, gelukkig! Echter ze krijgen het moeilijk voor elkaar om het in hun eigen vereniging te implementeren. Vaak merk ik dan dat ze vertellen over een verandering naar projectmatig werken, alsof dat het doel is. Er wordt een methodiek gekozen en dan moet iedereen dat gaan doen. Beste Collega’s: de methode is niet het doel! Je stimuleert mensen niet om projectmatig te gaan werken omdat de manager vindt dat het moet en er helemaal voor wil gaan. Wees scherp in wat je ermee wilt bereiken. Het doel is bijvoorbeeld efficiëntie, betere resultaten, minder ad hoc en brandjes blussen, minder stress bij een deadline, betere samenwerking, meer zelfsturing, duidelijkere verantwoordelijkheden.  Vraag je af of je dat doel kán bereiken door projectmatig werken in te voeren bij de activiteiten die je voor ogen hebt.

Lees verder

Mag ik dan bij jou

Dit artikel is gepubliceerd in VM maart 2016

Lidmaatschapsmotieven en Leden Werven

Lidmaatschap spreekt niet vanzelf. Het heeft het karakter van een ruilmiddel. Mensen sluiten zich aan omdat het verband op dat moment iets aantrekkelijks te bieden heeft. En ze wegen na verloop van tijd af of deze baten nog steeds in verhouding staan tot de materiële of immateriële kosten die ertegenover staan. Dit is voor een beetje verenigingsprofessional een open deur, een waarheid als een koe. En toch is het al jaren heel lastig om die ruil goed in te vullen. Het heeft iets te maken met nieuwe generaties, met kanteltijden, met individualisme en of met de grote zelfredzaamheid van vandaag.

Lees verder

VM Column: Hou je ook van mij?

Dit artikel is gepubliceerd in VM maart 2016

Een VM column van Marike

Ooit was ik een fan. Echte fan. Ik was tien of elf jaar, en samen met mijn zusje. We waren helemaal idolaat van een bepaalde zanger (wiens naam ik toch maar even voor mezelf houd) en we hadden ontdekt dat er zoiets als een fanclub bestond. Hoe we daar achter kwamen in het pre-internettijdperk, ik weet het echt niet meer. Het was niet bepaald een zanger waar onze klasgenoten voor vielen, dus het zal niet van het schoolplein zijn geweest.

Lees verder

VM Column: DNA in ons DNA

Dit artikel is gepubliceerd in VM September 2015

Een VM column van Marike Kuperus

De eerste heb ik opgericht ergens in de jaren zeventig. Met twee meiden in de vijfde klas van de basisschool. We wilden net als de jongens handenarbeid in plaats van dat stomme handwerken… Het was een echte belangenvereniging. Oké we hadden geen contributie, statuten of Facebookpagina. Maar wel een gemeenschappelijke strijd én een stevig clubgevoel. En niet onbelangrijk: succes!

Lees verder

VM Column: Vissen naar vrijwilligers

Dit artikel is gepubliceerd in VM juni 2015

Een VM column van Marike

‘Hebben jullie wel een visvergunning?’ Hij hing over de wand van ons standje een beetje lollig te doen. De visvergunning bestaat om overbevissing te voorkomen en ook om vissers netjes met de vis om te laten gaan. Niet verspillen, niet vervuilen en zo min mogelijk pijn doen. Een visvergunning voor vissen naar vrijwilligers. Het is wel een idee!

Lees verder

Projectmatig werken: Kies de juiste methodiek.

Dit artikel is gepubliceerd in VM

Een korte beschrijving van methodieken voor projectmanagement.Kies de juiste methode bij de juiste opdracht: uitvoeren, ontwikkelen of proces verbeteren.

Werken met projecten lijkt dé oplossing voor het sturen op resultaat en beperken van kosten. Maar het kan ook gigantisch misgaan. Deel 2 in een serie over projecten in verenigingen. Als we straks eenmaal projectmatig werken dan behalen we resultaten, stromen nieuwe leden of klanten binnen en ben je ingedekt voor als iets onverhoopt toch niet lukt. Helaas moet ik teleurstellen. Projectmatig werken heeft hier wel een verband mee, maar is niet de ultieme oplossing. Wat levert projectmatig werken je dan wel op? 

Lees verder

VM Column: Just a bit anders

Dit artikel is gepubliceerd in VM maart 2015

Een VM column door Marike Kuperus

Het is na anderhalf uur boeiende uitwisseling dat ze vraagt wat ze nu kunnen leren van de praktijk van verenigingen. ‘Zij’ is van Bits of Freedom en daar is ze net mee begonnen, als bewegingsbouwer. Bits of Freedom is de club die onze digitale burgerrechten verdedigd. In deze tijd van groeiende macht van Google, Facebook en AID heeft dat in ieder geval mijn sympathie.

Lees verder

VM Column: Een grote familie

Dit artikel is gepubliceerd in VM december 2014

Een VM column door David Wijnperleˆƒ‹ŽŽ‹‡‡‰ƒƒ

Eind november was ik – met velen van u – op het jaarcongres van VM. Dit jaarlijkse verenigingsfeestje is voor mij zowel een dag van ‘gezellig met de familie onder elkaar zijn’ als van ‘bij mijn schoonfamilie op bezoek zijn’. Natuurlijk kom ik mensen uit mijn warme netwerk tegen. Maar bovenal zie ik dames en heren in net iets strakker gesneden pakken. Dat zijn de ooms, tantes, neven en nichten van de brancheverenigingen. En ik ben – zoals u wellicht weet – van de personenverenigingen.

Lees verder

VM Column: Zoek een Jaap

Dit artikel is gepubliceerd in VM september 2014

Een VM column door David Wijnperle

Eind jaren negentig werkte ik voor een landelijke jongerenvereniging. Met een bus vol trainingsspullen trok ik langs de afdelingen en kwam er tot mijn verbazing achter dat zelfs jongerenverenigingen kunnen vergrijzen. In overdrachtelijke zin dan, want ze waren niet zo zeer vergrijsd als wel onaantrekkelijk en ontoegankelijk voor jongere jongeren. Het kon echter anders. Naast de zuchtende en steunende afdelingen waren er ook pareltjes van vernieuwing en ondernemerschap.

Lees verder

VM Column: Van data tot exclusieve kennis

Dit artikel is gepubliceerd in juni 2014

Een VM column door David Wijnperle

Een aantal weken geleden verzorgde ik een training over leden vinden en binden. Welke leden zijn lid of potentieel lid? Wat willen ze met je ruilen? En ook, waar willen ze voor betalen of zich voor inzetten? En met welk aanbod ga je vervolgens een bepaald segment (potentiële) leden verleiden en bedienen? In de zaal zat een aantal zeer verschillende patiëntenverenigingen: van een paar honderd leden tot enkele tienduizenden, van 100% vrijwillig naar deels professioneel, speciaal voor patiënten of juist voor de familie.

Lees verder

Project: geslaagd of gefaald

Dit artikel is gepubliceerd in VM

Werken met projecten lijkt dé oplossing voor het sturen op resultaat en het beperken van kosten. Maar het kan ook gigantisch misgaan. Deel 1 in een serie over projecten in verenigingen.

Elke directeur of projectleider vraagt zich regelmatig af: wat moet ik nou doen om dit project te laten slagen. Dat dit een realistische vraag is weten we allemaal als we kijken naar de recent gepubliceerde resultaten van de ict projecten binnen de overheid. Miljoenen vliegen erdoor zonder aantoonbaar resultaat. Wat maakt nou dat projecten zo vaak mislukken en hoe zorg je ervoor dat dit in jouw vereniging of organisatie niet gebeurt? Eigenlijk is het niet heel moeilijk. Het gaat om twee bepalende keuzes.

Lees verder

De vakbond en vernieuwing: waarom is veranderen zo lastig?

Dit artikel is gepubliceerd in VM

Vernieuwing binnen de vakbonden is een taai proces. Waarom eigenlijk? En wat werkt wel?

Duizenden argumenten om het niet te doen, één reden om toch door te gaan: bestaansrecht.  Hoe Abvakabo FNV werkt aan verandering.

De vakbond speelt een essentiële rol in onze maatschappij en velen, waaronder ikzelf, vinden dat ‘de vakbonden zeker moeten blijven, maar wel anders’.  Dat de vakbonden al tijden actief bezig zijn met vernieuwing zien veel mensen niet.  Bijvoorbeeld Abvakabo FNV, de grootste vakbond in de publieke sector, zet stevig in op vernieuwing van de vereniging.  Ik ben daar als Programmamanager Verenigingsvernieuwing enkele jaren bij betrokken geweest, uiteraard samen met actieve leden en medewerkers. Wat is nodig om succesvol te veranderen?

 

Lees verder

Laat de achterban met het hoofd werken

Dit artikel is gepubliceerd in VM december 2013

De achterban activeren: leden beter binden door meer te vragen, is dat een idee?

Werkt het en kun je dat juist online inzetten? De ANWB denkt van wel.

We leven in een tijd van razendsnelle technologische ontwikkelingen. Het is nog nooit zo gemakkelijk en goedkoop geweest om met anderen in contact te komen, je mening te delen of kennis te verzamelen. Allemaal activiteiten die traditioneel ‘des verenigings zijn’. En toch zijn verenigingen slechts zelden voorlopers op het gebied van digitale communicatie: social media worden met meer dan enige reserve in gezet. De ANWB laat echter zien dat een vereniging digitaal kan excelleren en dat moderne techniek meerwaarde kan creëren. Het kan vorm geven aan nieuwe manieren van actief lidmaatschap en een vernieuwde maatschappelijke rol.

Lees verder

Uiteindelijk doe ik het voor Koen

Dit artikel is gepubliceerd in VM december 2013

Over de waarde van beroepskrachten

De sleutel naar een actief kader is de verenigingsprofessional die de leden en bestuurders ondersteunt en begeleidt. We noemen deze ‘Koen’.

Hij (of zij) is goud waard: die enthousiaste beroepskracht die als spin in het web leden en afdelingsbesturen begeleidt; als regiomanager, vrijwilligerscoördinator of adviseur verenigingszaken. De functie van deze beroepskracht heeft in ongeveer elke vereniging een andere naam. Voor het gemak noemen we het in dit artikel de Koenfunctie. Het gaat voor de leden namelijk om een persoon. Door zo’n beroepskracht voelt een afdelingsbestuurder, commissielid of vrijwilliger zich gewaardeerd en loyaal: ‘Ik kan Koen toch niet laten zitten’.

Lees verder

Wij zijn allemaal bezig met mensen verbinden en activeren

Dit artikel is gepubliceerd in VM december 2013

David Wijnperle in gesprek met Floris van Overveld, transitiemanager PvdA, Vincent Ariëns, communitymanager Seats2meet en Martin Terpstra, directeur VVVF.

Hoe werkt de vereniging van de toekomst en wat is dan de rol van leden? Kun je iets leren van nieuwe initiatieven? Leden mogen weer meedoen.

Tijd is net als geld een schaars middel, maar er is één groot verschil: wie tijd geeft, komt zelf mee. Hoe kun je mensen binden en activeren zodat ze de vereniging (mee)maken? Hierover praten drie managers. Ze komen van een politieke partij, de PvdA, een branchevereniging, VVVF, en van een organisatie nieuwe stijl, Seats2meet.

Floris van Overveld is transitiemanager bij de PvdA, het is zijn taak om het potentieel onder de 53.000 leden te ontsluiten. “We hadden de hardnekkige neiging om steeds meer taken in de vereniging met betaalde krachten te organiseren. Dat gaan we nu weer meer met de leden zelf doen. Er speelt een schaarsteargument mee, maar dit is ook veel leuker en aantrekkelijker voor de leden.”

Lees verder

Civil society is van de burger

Dit artikel is gepubliceerd in Tijdschrift voor sociale vraagstukken, najaar 2013

Een artikel van Marike Kuperus en Lucas Meijs

Besturen in maatschappelijke organisaties is verworden tot toezicht houden namens de overheid. De civil society is steeds verder buiten beeld geraakt. Het is tijd voor nieuwe vormen van
mede-eigenaarschap, aldus Lucas Meijs en Marike Kuperus.

Jarenlang zijn in Nederland de organisaties in de civil society indirect gefinancierd via de overheid. Maatschappelijke instellingen zijn daarmee grotendeels onder supervisie gekomen van de overheid als beleidsmaker. En de civil society is gerestyled met codes good governance.

Lees verder

Zoektocht naar vernieuwing – CNV

Dit artikel is gepubliceerd in CNV Akkoord juni 2013

Dat de ledenaantallen van vakbonden teruglopen is geen geheim. De vakbeweging is op zoek naar vernieuwing en staat zichzelf daarbij soms in de weg. Volgens verenigingsdeskundige David Wijnperle ligt de oplossing voor het CNV echter dichterbij dan je zou verwachten.

‘Speel in op de behoefte aan toegevoegde waarde’

Een paar jaar geleden kwam Wijnperle voor het eerst in contact met CNV Dienstenbond. Hij kwam erachter dat de vakbeweging worstelde met het probleem mensen aan te trekken uit groepen die niet traditioneel georganiseerd zijn. Zoals uit de creatieve industrie waar veel jonge gamedesigners en app-ontwikkelaars in werken. “Veel organisaties denken vanuit het probleem”, zegt Wijnperle. “Jullie ook. Bijvoorbeeld: We hebben te weinig jonge leden. Daar maken jullie een plan op, rollen een campagne uit en openen allerlei communicatiekanalen. Maar vaak valt het resultaat tegen. De groep die je wilt bereiken voelt zich nog steeds niet aangesproken.” …

Lees verder

Verenigingsdemocratie in het Twittertijdperk

Dit artikel is gepubliceerd in VM september 2012

Over besturen, legitimiteit en verenigingsdemocratie in de vereniging anno nu

Hoe vind je evenwicht tussen de checks and balances van de formele organen en de directe dynamiek van de Twitterdemocratie? In deze tijd waarin de besluitvorming in de formele verenigingsdemocratie regelmatig wordt weggedrukt door trending topics op Twitter en Facebook is dat een uitdaging.

De traditionele verenigingsdemocratie is de laatste decennia onder druk komen te staan. Eerst werd het moeilijker om leden te vinden die in besturen en raden plekken wilden opvullen. Een blanco cheque op je tijd en stroperige vergadercircuits. Voor drukke taakcombineerders of jonge starters niet aantrekkelijk. Verenigingsorganen zijn hierdoor vaak onvoldoende representatief en niet in staat om de brug naar de nieuwe generaties te slaan. Vervolgens zijn er –naast de bestaande formele democratische processen – informele, alternatieve manieren ontstaan om de achterban te raadplegen: panels, internetraadplegingen, dialoogprojecten.

Veel verenigingsbureaus benutten de nieuwe manieren om de diversiteit in de achterban te consulteren. Deze interactieve democratie is nieuw en nog volop in ontwikkeling. Het is dus ook nog niet uitgekristalliseerd wie je ermee bedient en welke betrokkenheid je organiseert. Het lijkt voor veel verenigingen echter wel dé manier om de dynamische veertig-minners te bereiken die zich niet onder het verenigingskader bevinden. …

Lees verder

De nieuwe vakbeweging bestaat al

Dit artikel is gepubliceerd in VM april 2012

Een artikel van David Wijnperle

Waarom ga je bij de vakbond? Natuurlijk spelen waarden als solidariteit en rechtvaardigheid een rol. En dat je vader zijn hele leven vakbondslid was. Een laag dieper gaat het om onzekerheidsvermijding. Hoe werkt dit nu en in de toekomst? Co-organising voor een nieuw collectief perspectief.

Er is geen ontkomen aan: het is crisis! We zijn dwarrelende pluisjes in een wereldwijde orkaan. Wie begrijpt een garantie van 500 miljard? Weet u waar de strakblauwe hypotheken gebleven zijn? Wanneer mag u met pensioen, als u dat ooit krijgt? In zo’n tijd is de bescherming van de vakbond aantrekkelijker dan ooit. Zou je denken.

De werkelijkheid is dat allerlei groepen in de samenleving de vakbond niet of nauwelijks aantrekkelijk vinden. En dan heb ik het niet over de bovenbazen, maar over potentiele achterban: vrouwen, jongeren, migranten, flexwerkers en zzp’ers. Je hoeft weinig verstand van getallen te hebben, om uit te rekenen dat dit meer dan de helft van de bevolking is en dat er zich nogal wat werkenden onder bevinden. En deze werkenden betalen vaak een hoge prijs voor de crisis. De vakbond lukt het onvoldoende om de link met de jongere generaties uit de achterban te leggen.

Lees verder

Co-creatie en het organiseren van betrokkenheid

Dit artikel is gepubliceerd in VM september 2011

Een artikel van Willem-Jan de Gast, David Wijnperle en Roelf van Run

Hoe goed kent u uw achterban? Weet u op welke manier al die mensen en organisaties bij de vereniging betrokken zijn? Co-creatie draait om het aanspreken van betrokkenheid en het benutten van kennis, ideeën en netwerken van leden.

Doneer je mening… Wacht, nog een keer lezen, wat stond daar? Inderdaad, doneer je mening! Ik hoef dus geen geld of tijd te geven, maar mag ideeën en vragen bijdragen? Oxfam Novib, van wie deze prachtige pay-off is, spreekt op deze manier niet alleen de huidige achterban op een andere manier aan, maar ook een hele nieuwe groep, en wel mensen die graag meedenken over internationale samenwerking zonder zich gelijk te willen binden aan de organisatie.

Lees verder

Culturele diversiteit in de achterban

Dit artikel is gepubliceerd in VM februari 2011

Een artikel van Marike Kuperus en Wil Verschoor

De verkiezingsuitslag, het optreden van Wilders en de formatie hebben het vraagstuk van de multiculturele samenleving vol onder de aandacht gebracht. En dan vooral de problematische kant. De successen blijven buiten beeld. Hoe zit het eigenlijk met de multi-culturaliteit van verenigingen? Hoe groot is de culturele diversiteit in de achterban?

Zien we integratie en samenwerking of is het polderland nog wit? Zijn allochtone ondernemers lid van een brancheorganisatie of organiseren zij zich op een andere manier? Moeten patiëntenorganisaties een apart aanbod hebben voor leden met een migrantenafkomst? En ook: wat kan een organisatie doen om meer bi-culturele leden binnen te krijgen én te houden? Met andere woorden: hoe kunnen verenigingen omgaan met de groeiende culturele diversiteit in hun achterban? In dit artikel schetsen we het kader rondom culturele diversiteit en geven we daarnaast voorbeelden van patiënten/consumentenorganisaties. In een tweede artikel gaan we in op culturele diversiteit in de brancheverenigingen.

Organisaties die zich afvragen of ze aan de slag zullen gaan met diversiteit moeten zichzelf eerst drie basisvragen stellen om de relevantie te onderzoeken. Het thema aanpakken is maatwerk. Een optie kan dan zijn om allianties aan te gaan met migrantennetwerken.

Lees verder

Verenigingsdemocratie: lust of last

Dit artikel is gepubliceerd in VM december 2010

Is er toekomst voor de verenigingsdemocratie?

Dit najaar keek heel Nederland toe hoe de vereniging CDA haar ‘feest van de democratie’ vierde. De ANWB gooide de ‘ledenpeiling’ op internet en alle Nederlanders mochten ook daar meepraten. KWF stapte echter af van het verenigingsmodel. Nadert de verenigingsdemocratie  haar einde of is er toekomst voor de vereniging?

Op zaterdag 2 oktober 2010 congresseerden 4500 CDA-leden onder het toeziend oog van honderdduizenden Nederlanders. Op de tv zagen we leden die opstonden en hun gedachten uitspraken. We zagen chaos, maar ook discipline. We zagen botsingen tussen intern en extern, tussen pragmatisch en principieel. We zagen democratie in uitvoering, in alle openheid. En we zagen hoe er een lange dag nodig was, vol tegenstellingen, en hoe er aan het eind van de dag nog steeds een vereniging bestond. Volgens de vervangend partijvoorzitter komen er op het partijbureau van het CDA telefoontjes binnen van mensen die lid willen worden en de partij doet het beter in ‘de peilingen’. Het ‘feest van de democratie’, zoals fractieleider Verhagen het congres typeerde, heeft bijgedragen aan wat de partij wil bereiken: steun vinden voor haar standpunten, zowel bij ‘de trouwe achterban’ als daarbuiten.

Lees verder

Democratie nieuwe stijl

Dit artikel is gepubliceerd in VM april 2010

Een artikel van Marike Kuperus en Adriaan Vonk

Veel verenigingen zoeken naar een uitweg voor het hartfalen van de verenigingsdemocratie. Ze proberen via nieuwe kanalen de achterban te bevragen en daarnaast, tegelijk, de oude organen opnieuw in te richten. Dat is geen gemakkelijk proces. Zoek naar balans voor de drie gronden van legitimiteit.

Hebt u hem al gehad of komt hij binnenkort: de ALV, ledenraad, verenigingsraad, bondsraad, congres…? Bij de ene vereniging is het een jaarlijks ritueel, de andere vereniging heeft er 10 per jaar. Soms zijn het 300 mensen, soms 60, 30 of 15. Ze zijn gekozen, afgevaardigd, of zitten er uit hoofde van hun functie in een gewest of regio. Hoe het er ook uitziet, het is het hoogste orgaan van de vereniging, het is dé stem van de achterban, maar helaas is het zelden iets waar de mensen in de vereniging geïnspireerd door raken. En erg representatief is het meestal ook niet. Verenigingen zoeken een uitweg door via nieuwe kanalen de achterban te bevragen en door te trachten de oude organen opnieuw in te richten. Dat is geen makkelijk proces. Hoe kun je oud en nieuw benutten?

De haarvaten van de poldersamenleving slibben dicht. De verenigingsdemocratie functioneert formeel nog wel, maar je kunt vraagtekens zetten bij de wérkelijke legitimiteit.

Lees verder