Dit artikel is gepubliceerd in VM
In een vereniging gaat het streven naar efficiency toch net wat anders dan een bedrijf. Een lid is geen klant en de doelen zijn minder strak te meten. Samen het proces doorlichten met lean past perfect bij de vereniging.
Lees verderDit artikel is gepubliceerd in VM maart 2015
Het is na anderhalf uur boeiende uitwisseling dat ze vraagt wat ze nu kunnen leren van de praktijk van verenigingen. ‘Zij’ is van Bits of Freedom en daar is ze net mee begonnen, als bewegingsbouwer. Bits of Freedom is de club die onze digitale burgerrechten verdedigd. In deze tijd van groeiende macht van Google, Facebook en AID heeft dat in ieder geval mijn sympathie.
Lees verderDit artikel is gepubliceerd in VM december 2014
Eind november was ik – met velen van u – op het jaarcongres van VM. Dit jaarlijkse verenigingsfeestje is voor mij zowel een dag van ‘gezellig met de familie onder elkaar zijn’ als van ‘bij mijn schoonfamilie op bezoek zijn’. Natuurlijk kom ik mensen uit mijn warme netwerk tegen. Maar bovenal zie ik dames en heren in net iets strakker gesneden pakken. Dat zijn de ooms, tantes, neven en nichten van de brancheverenigingen. En ik ben – zoals u wellicht weet – van de personenverenigingen.
Lees verderDit artikel is gepubliceerd in VM september 2014
Eind jaren negentig werkte ik voor een landelijke jongerenvereniging. Met een bus vol trainingsspullen trok ik langs de afdelingen en kwam er tot mijn verbazing achter dat zelfs jongerenverenigingen kunnen vergrijzen. In overdrachtelijke zin dan, want ze waren niet zo zeer vergrijsd als wel onaantrekkelijk en ontoegankelijk voor jongere jongeren. Het kon echter anders. Naast de zuchtende en steunende afdelingen waren er ook pareltjes van vernieuwing en ondernemerschap.
Lees verderDit artikel is gepubliceerd in juni 2014
Een aantal weken geleden verzorgde ik een training over leden vinden en binden. Welke leden zijn lid of potentieel lid? Wat willen ze met je ruilen? En ook, waar willen ze voor betalen of zich voor inzetten? En met welk aanbod ga je vervolgens een bepaald segment (potentiële) leden verleiden en bedienen? In de zaal zat een aantal zeer verschillende patiëntenverenigingen: van een paar honderd leden tot enkele tienduizenden, van 100% vrijwillig naar deels professioneel, speciaal voor patiënten of juist voor de familie.
Lees verderDit artikel is gepubliceerd in VM
Als je uitzoomt dan is er duidelijk te zien dat er in de afgelopen drie jaar een flinke stap gemaakt is. Dat merk je aan alles. Binnen de ANWB hebben we het bottum-up aangepakt.
Lees verder
Dit artikel is gepubliceerd in VM
Elke directeur of projectleider vraagt zich regelmatig af: wat moet ik nou doen om dit project te laten slagen. Dat dit een realistische vraag is weten we allemaal als we kijken naar de recent gepubliceerde resultaten van de ict projecten binnen de overheid. Miljoenen vliegen erdoor zonder aantoonbaar resultaat. Wat maakt nou dat projecten zo vaak mislukken en hoe zorg je ervoor dat dit in jouw vereniging of organisatie niet gebeurt? Eigenlijk is het niet heel moeilijk. Het gaat om twee bepalende keuzes.
Lees verderDit artikel is gepubliceerd in VM
Duizenden argumenten om het niet te doen, één reden om toch door te gaan: bestaansrecht. Hoe Abvakabo FNV werkt aan verandering.
De vakbond speelt een essentiële rol in onze maatschappij en velen, waaronder ikzelf, vinden dat ‘de vakbonden zeker moeten blijven, maar wel anders’. Dat de vakbonden al tijden actief bezig zijn met vernieuwing zien veel mensen niet. Bijvoorbeeld Abvakabo FNV, de grootste vakbond in de publieke sector, zet stevig in op vernieuwing van de vereniging. Ik ben daar als Programmamanager Verenigingsvernieuwing enkele jaren bij betrokken geweest, uiteraard samen met actieve leden en medewerkers. Wat is nodig om succesvol te veranderen?
Lees verder
Dit artikel is gepubliceerd in VM december 2013
Werkt het en kun je dat juist online inzetten? De ANWB denkt van wel.
We leven in een tijd van razendsnelle technologische ontwikkelingen. Het is nog nooit zo gemakkelijk en goedkoop geweest om met anderen in contact te komen, je mening te delen of kennis te verzamelen. Allemaal activiteiten die traditioneel ‘des verenigings zijn’. En toch zijn verenigingen slechts zelden voorlopers op het gebied van digitale communicatie: social media worden met meer dan enige reserve in gezet. De ANWB laat echter zien dat een vereniging digitaal kan excelleren en dat moderne techniek meerwaarde kan creëren. Het kan vorm geven aan nieuwe manieren van actief lidmaatschap en een vernieuwde maatschappelijke rol.
Lees verderDit artikel is gepubliceerd in VM december 2013
De sleutel naar een actief kader is de verenigingsprofessional die de leden en bestuurders ondersteunt en begeleidt. We noemen deze ‘Koen’.
Hij (of zij) is goud waard: die enthousiaste beroepskracht die als spin in het web leden en afdelingsbesturen begeleidt; als regiomanager, vrijwilligerscoördinator of adviseur verenigingszaken. De functie van deze beroepskracht heeft in ongeveer elke vereniging een andere naam. Voor het gemak noemen we het in dit artikel de Koenfunctie. Het gaat voor de leden namelijk om een persoon. Door zo’n beroepskracht voelt een afdelingsbestuurder, commissielid of vrijwilliger zich gewaardeerd en loyaal: ‘Ik kan Koen toch niet laten zitten’.
Lees verderDit artikel is gepubliceerd in VM december 2013
David Wijnperle in gesprek met Floris van Overveld, transitiemanager PvdA, Vincent Ariëns, communitymanager Seats2meet en Martin Terpstra, directeur VVVF.
Tijd is net als geld een schaars middel, maar er is één groot verschil: wie tijd geeft, komt zelf mee. Hoe kun je mensen binden en activeren zodat ze de vereniging (mee)maken? Hierover praten drie managers. Ze komen van een politieke partij, de PvdA, een branchevereniging, VVVF, en van een organisatie nieuwe stijl, Seats2meet.
Floris van Overveld is transitiemanager bij de PvdA, het is zijn taak om het potentieel onder de 53.000 leden te ontsluiten. “We hadden de hardnekkige neiging om steeds meer taken in de vereniging met betaalde krachten te organiseren. Dat gaan we nu weer meer met de leden zelf doen. Er speelt een schaarsteargument mee, maar dit is ook veel leuker en aantrekkelijker voor de leden.”
Lees verderDit artikel is gepubliceerd in Tijdschrift voor sociale vraagstukken, najaar 2013
Besturen in maatschappelijke organisaties is verworden tot toezicht houden namens de overheid. De civil society is steeds verder buiten beeld geraakt. Het is tijd voor nieuwe vormen van
mede-eigenaarschap, aldus Lucas Meijs en Marike Kuperus.
Jarenlang zijn in Nederland de organisaties in de civil society indirect gefinancierd via de overheid. Maatschappelijke instellingen zijn daarmee grotendeels onder supervisie gekomen van de overheid als beleidsmaker. En de civil society is gerestyled met codes good governance.
Lees verderDit artikel is gepubliceerd in CNV Akkoord juni 2013
Dat de ledenaantallen van vakbonden teruglopen is geen geheim. De vakbeweging is op zoek naar vernieuwing en staat zichzelf daarbij soms in de weg. Volgens verenigingsdeskundige David Wijnperle ligt de oplossing voor het CNV echter dichterbij dan je zou verwachten.
‘Speel in op de behoefte aan toegevoegde waarde’
Een paar jaar geleden kwam Wijnperle voor het eerst in contact met CNV Dienstenbond. Hij kwam erachter dat de vakbeweging worstelde met het probleem mensen aan te trekken uit groepen die niet traditioneel georganiseerd zijn. Zoals uit de creatieve industrie waar veel jonge gamedesigners en app-ontwikkelaars in werken. “Veel organisaties denken vanuit het probleem”, zegt Wijnperle. “Jullie ook. Bijvoorbeeld: We hebben te weinig jonge leden. Daar maken jullie een plan op, rollen een campagne uit en openen allerlei communicatiekanalen. Maar vaak valt het resultaat tegen. De groep die je wilt bereiken voelt zich nog steeds niet aangesproken.” …
Lees verderDit artikel is gepubliceerd in VM september 2012
Hoe vind je evenwicht tussen de checks and balances van de formele organen en de directe dynamiek van de Twitterdemocratie? In deze tijd waarin de besluitvorming in de formele verenigingsdemocratie regelmatig wordt weggedrukt door trending topics op Twitter en Facebook is dat een uitdaging.
De traditionele verenigingsdemocratie is de laatste decennia onder druk komen te staan. Eerst werd het moeilijker om leden te vinden die in besturen en raden plekken wilden opvullen. Een blanco cheque op je tijd en stroperige vergadercircuits. Voor drukke taakcombineerders of jonge starters niet aantrekkelijk. Verenigingsorganen zijn hierdoor vaak onvoldoende representatief en niet in staat om de brug naar de nieuwe generaties te slaan. Vervolgens zijn er –naast de bestaande formele democratische processen – informele, alternatieve manieren ontstaan om de achterban te raadplegen: panels, internetraadplegingen, dialoogprojecten.
Veel verenigingsbureaus benutten de nieuwe manieren om de diversiteit in de achterban te consulteren. Deze interactieve democratie is nieuw en nog volop in ontwikkeling. Het is dus ook nog niet uitgekristalliseerd wie je ermee bedient en welke betrokkenheid je organiseert. Het lijkt voor veel verenigingen echter wel dé manier om de dynamische veertig-minners te bereiken die zich niet onder het verenigingskader bevinden. …
Lees verderDit artikel is gepubliceerd in VM april 2012
Waarom ga je bij de vakbond? Natuurlijk spelen waarden als solidariteit en rechtvaardigheid een rol. En dat je vader zijn hele leven vakbondslid was. Een laag dieper gaat het om onzekerheidsvermijding. Hoe werkt dit nu en in de toekomst? Co-organising voor een nieuw collectief perspectief.
Er is geen ontkomen aan: het is crisis! We zijn dwarrelende pluisjes in een wereldwijde orkaan. Wie begrijpt een garantie van 500 miljard? Weet u waar de strakblauwe hypotheken gebleven zijn? Wanneer mag u met pensioen, als u dat ooit krijgt? In zo’n tijd is de bescherming van de vakbond aantrekkelijker dan ooit. Zou je denken.
De werkelijkheid is dat allerlei groepen in de samenleving de vakbond niet of nauwelijks aantrekkelijk vinden. En dan heb ik het niet over de bovenbazen, maar over potentiele achterban: vrouwen, jongeren, migranten, flexwerkers en zzp’ers. Je hoeft weinig verstand van getallen te hebben, om uit te rekenen dat dit meer dan de helft van de bevolking is en dat er zich nogal wat werkenden onder bevinden. En deze werkenden betalen vaak een hoge prijs voor de crisis. De vakbond lukt het onvoldoende om de link met de jongere generaties uit de achterban te leggen.
Lees verderDit artikel is gepubliceerd in VM september 2011
Hoe goed kent u uw achterban? Weet u op welke manier al die mensen en organisaties bij de vereniging betrokken zijn? Co-creatie draait om het aanspreken van betrokkenheid en het benutten van kennis, ideeën en netwerken van leden.
Doneer je mening… Wacht, nog een keer lezen, wat stond daar? Inderdaad, doneer je mening! Ik hoef dus geen geld of tijd te geven, maar mag ideeën en vragen bijdragen? Oxfam Novib, van wie deze prachtige pay-off is, spreekt op deze manier niet alleen de huidige achterban op een andere manier aan, maar ook een hele nieuwe groep, en wel mensen die graag meedenken over internationale samenwerking zonder zich gelijk te willen binden aan de organisatie.
Lees verderDit artikel is gepubliceerd in VM februari 2011
De verkiezingsuitslag, het optreden van Wilders en de formatie hebben het vraagstuk van de multiculturele samenleving vol onder de aandacht gebracht. En dan vooral de problematische kant. De successen blijven buiten beeld. Hoe zit het eigenlijk met de multi-culturaliteit van verenigingen? Hoe groot is de culturele diversiteit in de achterban?
Zien we integratie en samenwerking of is het polderland nog wit? Zijn allochtone ondernemers lid van een brancheorganisatie of organiseren zij zich op een andere manier? Moeten patiëntenorganisaties een apart aanbod hebben voor leden met een migrantenafkomst? En ook: wat kan een organisatie doen om meer bi-culturele leden binnen te krijgen én te houden? Met andere woorden: hoe kunnen verenigingen omgaan met de groeiende culturele diversiteit in hun achterban? In dit artikel schetsen we het kader rondom culturele diversiteit en geven we daarnaast voorbeelden van patiënten/consumentenorganisaties. In een tweede artikel gaan we in op culturele diversiteit in de brancheverenigingen.
Lees verderOrganisaties die zich afvragen of ze aan de slag zullen gaan met diversiteit moeten zichzelf eerst drie basisvragen stellen om de relevantie te onderzoeken. Het thema aanpakken is maatwerk. Een optie kan dan zijn om allianties aan te gaan met migrantennetwerken.
Dit artikel is gepubliceerd in VM december 2010
Dit najaar keek heel Nederland toe hoe de vereniging CDA haar ‘feest van de democratie’ vierde. De ANWB gooide de ‘ledenpeiling’ op internet en alle Nederlanders mochten ook daar meepraten. KWF stapte echter af van het verenigingsmodel. Nadert de verenigingsdemocratie haar einde of is er toekomst voor de vereniging?
Op zaterdag 2 oktober 2010 congresseerden 4500 CDA-leden onder het toeziend oog van honderdduizenden Nederlanders. Op de tv zagen we leden die opstonden en hun gedachten uitspraken. We zagen chaos, maar ook discipline. We zagen botsingen tussen intern en extern, tussen pragmatisch en principieel. We zagen democratie in uitvoering, in alle openheid. En we zagen hoe er een lange dag nodig was, vol tegenstellingen, en hoe er aan het eind van de dag nog steeds een vereniging bestond. Volgens de vervangend partijvoorzitter komen er op het partijbureau van het CDA telefoontjes binnen van mensen die lid willen worden en de partij doet het beter in ‘de peilingen’. Het ‘feest van de democratie’, zoals fractieleider Verhagen het congres typeerde, heeft bijgedragen aan wat de partij wil bereiken: steun vinden voor haar standpunten, zowel bij ‘de trouwe achterban’ als daarbuiten.
Lees verderDit artikel is gepubliceerd in VM april 2010
Veel verenigingen zoeken naar een uitweg voor het hartfalen van de verenigingsdemocratie. Ze proberen via nieuwe kanalen de achterban te bevragen en daarnaast, tegelijk, de oude organen opnieuw in te richten. Dat is geen gemakkelijk proces. Zoek naar balans voor de drie gronden van legitimiteit.
Hebt u hem al gehad of komt hij binnenkort: de ALV, ledenraad, verenigingsraad, bondsraad, congres…? Bij de ene vereniging is het een jaarlijks ritueel, de andere vereniging heeft er 10 per jaar. Soms zijn het 300 mensen, soms 60, 30 of 15. Ze zijn gekozen, afgevaardigd, of zitten er uit hoofde van hun functie in een gewest of regio. Hoe het er ook uitziet, het is het hoogste orgaan van de vereniging, het is dé stem van de achterban, maar helaas is het zelden iets waar de mensen in de vereniging geïnspireerd door raken. En erg representatief is het meestal ook niet. Verenigingen zoeken een uitweg door via nieuwe kanalen de achterban te bevragen en door te trachten de oude organen opnieuw in te richten. Dat is geen makkelijk proces. Hoe kun je oud en nieuw benutten?
Lees verderDe haarvaten van de poldersamenleving slibben dicht. De verenigingsdemocratie functioneert formeel nog wel, maar je kunt vraagtekens zetten bij de wérkelijke legitimiteit.
Dit artikel is gepubliceerd in VM december 2008
Een kerstboom met twee pieken zou je het kunnen noemen. De ene piek is de voorzitter van de vereniging en de andere de directeur van het bureau. Alle must-havecompetenties voor dit team op een rij, omdat het handig is een duidelijk beeld van beide rollen te hebben.
Elke vereniging met een werkorganisatie van enige omvang heeft aan de top twee belangrijke posities: de voorzitter van de vereniging en de directeur van het bureau. In de praktijk zie je dat de rollen en taken van deze twee functies op heel verschillende manieren worden ingevuld. Soms is de directeur intern én extern het boegbeeld en is de voorzitter vooral aanspreekpunt in de relatie naar de verenigingsachterban. Soms is juist de voorzitter het gezicht naar buiten en is de directeur met name verantwoordelijk voor de goede organisatie van de uitvoering.
Zo is bij verenigingen als MKB-Nederland of NOC*NSF de voorzitter de centrale figuur. Hij of zij fungeert als ledenbinder, belangenbehartiger, gezicht en boegbeeld. Iedereen kent Hermans en Terpstra. De directeuren van deze verenigingen functioneren veel meer op de achtergrond. Bij verenigingen als BOVAG en ANWB zijn het juist de directeuren die iedereen kent: Burgman en Van Woerkom. De voorzitters van dit soort clubs zijn dan weer veel minder zichtbaar. Zij opereren meer achter de schermen en vaak met een beperkter takenpakket.
Lees verderDit artikel is gepubliceerd in VM april 2009
De meeste verenigingen kennen een afdelingsstructuur, districten, regio’s of plaatselijke afdelingen. De kunst is om deze afdelingen zo in te zetten dat ze een duidelijke functie vervullen. Niet meer en ook niet minder. Afschaffen is in het verleden niet altijd goed bevallen.
In deze tijd van kredietcrisis hoef je weinig mensen ervan te overtuigen dat wij in een globale samenleving leven. Elke euro of dollar die ergens in de wereld op z’n kant rolt, lijkt wereldwijd een aardbeving te veroorzaken. Maar niet alleen financieel zijn we wereldwijd verweven geraakt. We chatten met zielsverwanten in New Delhi of New York. We bestellen boeken in Amerika, wijn uit Italië en laten onze ogen laseren in Turkije of Thailand. Wat is onze postcode anders dan een toevallige fysieke vindplaats?
Toch wordt gelijktijdig op veel terreinen gewerkt aan decentralisatie van beleid. Wat op nationaal niveau lag wordt meer naar regio’s en gemeenten gebracht. Lokaal wordt bepaald of het geld gaat naar thuiszorg, bibliotheek of jeugdhulp. Dichtbij huis, aanpassen aan de menselijke maat en de eigen situatie, is het nieuwe adagium. Niet alleen bij de overheid, maar ook bij de mensen zelf. Elke regionale omroep heeft zijn eigen journaal en veelbekeken streeksoap. In de meeste steden en dorpen is er een hernieuwde interesse in de eigen geschiedenis en in lokale tradities. Globalisering en ‘lokalisering’ zijn gelijktijdig optredende trends.
Lees verderDit artikel is gepubliceerd in MOVISIE februari 2009
Met gepaste trots stellen wij Bert aan u voor. Bert is de hoofdpersoon van dit avontuur. Centraal staat de vraag hoe besturen van vrijwilligersorganisaties in beweging kunnen komen. Want beweging is noodzakelijk om de 21e eeuw te kunnen overleven. Bert is een metafoor om te laten zien wat er fout kan gaan als organisaties niet veranderen en welke mogelijkheden er zijn om in beweging te komen. Ons uiteindelijke doel is om vrijwilligersorganisaties perspectieven te bieden waarmee ze besturen aantrekkelijk kunnen maken en houden.
Lees verderOverleven besturen de 21ste eeuw?
Dit artikel is gepubliceerd in VIO 2007 suplement
Het onderzoek The tragedy of the commons en het Nederlandse vrijwilligerswerk vertrekt vanuit de gedachte dat vrijwilligerswerk gezien kan worden als een collectieve bron. Dit artikel over de inzet van leden in verenigingen richt zich op de tweede vraag: Wat is goed vrijwilligersmanagement op de lange termijn? En dan in het bijzonder op de situatie in verenigingen.
Opvallend genoeg leidt een goed resultaat op het ene vlak ook tot versterking van het andere. Goed vrijwilligersmanagement leidt tot nieuwe vrijwilligers die meedoen en daarmee ook meedenken. Inspirerende manieren om mee te denken, stimuleert leden om nauwer betrokken te raken bij de vereniging. Dat kan weer leiden tot vrijwillige inzet.
Lees verder
Dit artikel is gepubliceerd in VM november 2006
In alle verenigingen zijn er leden betrokken bij het bestuur en de besluitvorming. Daarnaast is er in heel veel verenigingen sprake van de inzet van leden bij uitvoering. Leden denken mee in werkgroepen, organiseren het jaarlijkse congres of zitten in de redactie van het verenigingsblad. Daarmee zijn verenigingen (vaak onbewust) grootgebruikers van vrijwillige inzet. Wat moet je als vereniging zonder actieve leden? Zonder mensen uit de achterban die zich inzetten voor het bestuur, meedenken over beleid en meedoen met de organisatie van activiteiten?
Feit is dat veel verenigingen constateren dat de binding en daarmee ook de inzet van leden aan verandering onderhevig is. Mensen hebben het druk. Werk- en privéverplichtingen trekken om het hardst. Om je dan ook nog eens in te zetten voor de vakbond, de sportclub of de beroepsvereniging is net te veel gevraagd. Effect is dat een toenemend aantal verenigingen last heeft om de inspraakorganen te vullen. En er is veel gemopper is over inactieve leden die wel meeprofiteren, maar niet meedoen. Welke opties heeft een vereniging als de leden zich als klanten gaan gedragen?
Lees verderVerenigingen hebben leden nodig die meepraten en ook meedoen. Veel verenigingen ervaren problemen bij het vinden voldoende actieve leden. Kansen en valkuilen om dit probleem aan te pakken
Dit artikel is gepubliceerd in VM april 2006
Goede relaties aan de poldertafel zijn ideaal voor elke beroepsvereniging of brancheorganisatie. Dat is veel effectiever dan achteraf een boel lawaai moeten maken over reparatievoorstellen… Maar is dat wel zo ideaal? Voor een goede relatie met de eigen achterban is de strategie van connecties en stille diplomatie minder aantrekkelijk. De achterban herkent de winst niet en gaat afstand of wantrouwen voelen naar de vertegenwoordigers: ‘Wat heb ik eigenlijk aan die club?’ ‘Waar betalen we die contributie voor?’ Dergelijke uitingen zijn alarmsignalen. Want zonder connectie met je achterban verlies je als belangenbehartiger representativiteit en legitimiteit. En dan zitten bestuurders en managers van belangenverenigingen met een lastig dilemma: dat wat effectief is op het speelveld van het polderoverleg is contraproductief op het speelveld van de achterban. Hoe ga je om met dit dilemma?
Basis van elke belangenvereniging is het feit dat ze letterlijk de belangen van haar leden verenigt. Het is de gedeelde kracht die leden een stem geeft, maar ook zaken mogelijk maakt als collectieve diensten en ledenvoordeel. Hoe meer leden, hoe steviger de macht van het getal en ook hoe breder het serviceaanbod kan zijn. Verenigingen binden leden op twee gronden: 1. door leden te ondersteunen in hun individuele kwesties; 2. met acties die leden het gevoel geven dat voor hun belangen wordt gestreden. …
Lees verder
